Τεχνητή Νοημοσύνη, ΑΙ, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα, Ψυχολόγος BSc. MSc. CleverCareer

Νομοθεσία
Η τεχνολογία μάς επιτρέπει να αναζητήσουμε νέους τρόπους ώστε πολύ περισσότεροι άνθρωποι να ασχολούνται ενεργά με πράγματα που έχουν επίπτωση στην καθημερινή τους ζωή. Να ένα καλό παράδειγμα: Μια κυβέρνηση θέτει σε δημόσια διαβούλευση έναν νέο νόμο και ζητάει τη συμμετοχή των πολιτών. Όταν οι πολίτες γίνονται μέρος της λύσης, όταν δηλαδή εμπλέκονται στη διαδικασία από την αρχή, θα εφαρμόσουν και το αποτέλεσμά της πιο εύκολα. Η κυβέρνηση αυτή ανέθεσε στο MIT Center for Collective Intelligence να δημιουργήσει μια πλατφόρμα που θα κατέγραφε πτυχές του νόμου και θα επέτρεπε στους πολίτες να κάνουν σχόλια σε αυτές, σε οποιονδήποτε τομέα τους ενδιέφερε πραγματικά. Οι διαχειριστές της πλατφόρμας έλαβαν πάνω από 1.000 σχόλια και, στο τέλος, η κυβέρνηση συμπεριέλαβε σχεδόν 30 από αυτά στον νόμο, κατά γράμμα.

Ενδοεπιχειρησιακή εκπαίδευση
Το πρώτο μέλημα μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού πρέπει να είναι οι εργαζόμενοι να αποκτήσουν βασικές γνώσεις όσον αφορά την κατανόηση των νέων τεχνολογιών. Δεν χρειάζεται κάθε άτομο σε έναν οργανισμό να είναι προγραμματιστής, πρέπει όμως να έχει μια βασική γνώση και κατανόηση. Ούτε μπορεί να γίνει ο καθένας προγραμματιστής τεχνητής νοημοσύνης, αλλά κι αυτήν χρειάζεται να καταλάβει πώς λειτουργεί. Για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων ολόκληρου του εργατικού δυναμικού μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού, μια σειρά από διαφορετικές πλατφόρμες είναι σήμερα διαθέσιμες, μία δε από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν είναι ότι κάθε άτομο έχει διαφορετικές ανάγκες. Το ζητούμενο λοιπόν είναι η διερεύνηση των τρόπων με τους οποίους μπορούν να δημιουργηθούν ταξίδια μάθησης και εμπειρίες για αυτό το άτομο, με βάση τις δεξιότητες που έχει και τις δεξιότητες που χρειάζεται να αποκτήσει. Σε αυτά τα ταξίδια μάθησης, η AI μπορεί να δημιουργήσει μεγαλύτερη αίσθηση συμμετοχής για το άτομο.

Υγειονομική περίθαλψη
Υπάρχουν τόσο πολλές εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης στην υγεία, που μπορούν να κάνουν καταπληκτικά πράγματα, να διαγνώσουν, να εντοπίσουν πολύ πιο γρήγορα αναγνωρίζοντας μοτίβα που είναι πολύ δύσκολο για τον άνθρωπο να δει.

Φαρμακολογία
Στην ανακάλυψη φαρμάκων, η ΑΙ ανοίγει νέα σύνορα, αναλύοντας τεράστιες ποσότητες δεδομένων.

Φροντίδα ηλικιωμένων
Θα υπάρξουν σημαντικές εξελίξεις και στη φροντίδα των ηλικιωμένων, στην υποστήριξη της μνήμης κλπ.

Τουρισμός
Η ενίσχυση της συνολικής τουριστικής εμπειρίας των επισκεπτών με τη χρήση των έξυπνων ψηφιακών βοηθών (chatbots), που θα τροφοδοτούν τους τουρίστες σε πραγματικό χρόνο με εξατομικευμένες συστάσεις και πληροφορίες για αξιοθέατα, καταλύματα, αλλά κι επιλογές για φαγητό, κάνοντας περισσότερο προσωποποιημένη τη συνολική εμπειρία.

Αγροτική παραγωγή
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να συμβάλει στην εξοικονόμηση των πόρων, βοηθώντας τους αγρότες να κατανέμουν αποτελεσματικά τους πόρους, όπως το νερό, τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα, ώστε να μεγιστοποιήσουν τις αποδόσεις και να ελαχιστοποιήσουν τη σπατάλη. Η ανάλυση του εδάφους είναι ένας άλλος τομέας όπου η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αξιολογήσει την υγεία και τη σύνθεση του εδάφους, καθοδηγώντας τους αγρότες στις βέλτιστες πρακτικές φύτευσης και καλλιέργειας.

Μετεωρολογία και πολιτική προστασία
Ο κλασικός τρόπος στην πρόγνωση καιρού: παρατηρήσεις, που λαμβάνονται σε μια δεδομένη χρονική στιγμή, και μέσω εξισώσεων (αξιοποιώντας υπερυπολογιστές), που βασίζονται σε φυσικούς νόμους, καταλήγει στην πρόγνωση.
Η τεχνητή νοημοσύνη στην πρόγνωση καιρού: η συλλογή δεδομένων από μεγάλες χρονικές περιόδους οδηγεί (αξιοποιώντας υπερυπολογιστές) στη μηχανική μάθηση της δυναμικής, χωρίς να χρειάζονται οι ήδη εδραιωμένες θεωρίες (εξισώσεις και φυσικοί νόμοι).
Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι η ΑΙ μπορεί να καταργήσει εξειδικευμένους επιστήμονες (τους μετεωρολόγους, εν προκειμένω), καθώς απλοί μηχανικοί μπορούν να κάνουν την πρόγνωση μέσω ΑΙ.
Η πολιτική προστασία με τη χρήση ΑΙ μπορεί να κάνει τοπικές προβλέψεις πλημμυρών και άλλων φυσικών καταστροφών, αυτόματη ανίχνευση πυρκαγιών, υποστήριξη επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης, μέσω της ανάλυσης δεδομένων διαφορετικών τύπων και από διάφορες πηγές (δορυφορικές εικόνες, αισθητήρες στον αέρα, στο έδαφος, κ.τ.λ.).

Η κλιματική επιστήμη πριν και μετά την ΑΙ
Η διεπιστημονική προσέγγιση βασιζόταν στη συνεργασία μεταξύ διαφόρων επιστημόνων (πχ. Φυσικών, Οικονομολόγων, Γεωγράφων).
Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία για όλους μας δεν είναι πώς συμπεριφέρεται το κλιματικό σύστημα (βασική επιστήμη pure science), αλλά πώς επηρεάζει τον κόσμο μέσα στον οποίο ζούμε εμείς και τα άλλα πλάσματα (εφαρμοσμένη επιστήμη - applied science). Τα μοντέλα AI χαρακτηρίζονται από τον αγνωστικισμό ως προς τις τρέχουσες επιστημονικές θεωρίες ή τα επιστημονικά πρότυπα. Ωστόσο, αυτό δεν τα παρεμποδίζει να βελτιώσουν τον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε τα δάση και τη γεωργία, να κατασκευάσουν συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για τον κίνδυνο πυρκαγιάς ή πλημμύρας, να κατανοήσουν το πώς συνδέεται η ενεργειακή οικονομία με αυτές τις αλλαγές, να προβλέψουν τις επιπτώσεις τους στην ευρύτερη οικονομία, ακόμη και στις συζητήσεις για το κλίμα, να συνεισφέρουν στη γρηγορότερη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
Φυσικά, η ΑΙ δεν μπορεί να υποκαταστήσει την επιστημονική γνώση. Η επιστήμη θα παραμείνει μια κατεξοχήν ανθρώπινη επιδίωξη, με την αξία της να έγκειται περισσότερο στη διατύπωση του σωστού ερωτήματος και όχι τόσο στην εξαγωγή ενός συμπεράσματος από δεδομένα. Παρ’ όλα αυτά, η επιστημολογική προσέγγιση που προαναγγέλλει η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να μας βοηθήσει να εντοπίσουμε νέα φαινόμενα που μέχρι στιγμής ξέφευγαν από το μικροσκόπιο των εργαστηρίων. Μπορεί να μας βοηθήσει στη διαχείριση πολύπλοκων οικολογικών συστημάτων μεγάλης κλίμακας, στα οποία τα παραδοσιακά θεωρητικά πλαίσια δεν επαρκούν. Εξάλλου η ΑΙ είναι το απόλυτο ερευνητικό εργαλείο για την κατάργηση των φραγμών ανάμεσα στα διάφορα επιστημονικά πεδία.

Ιδιωτικό και δημόσιο συμφέρον
Περίπου 7.500 χιλιάδες δορυφόροι που βρίσκονται σήμερα σε τροχιά γύρω από τη γη συλλέγουν δεδομένα σχεδόν για όλα όσα κάνουμε εμείς και η φύση στη Γη. Ο μεγαλύτερος ιδιοκτήτης δορυφόρων παρατήρησης της Γης είναι μια ιδιωτική εταιρεία που ονομάζεται Planet Labs. Οι εταιρείες υψηλής τεχνολογίας -από την IBM και τη Nvidia έως την DeepMind και τη Huawei- είναι πρωτοπόρες στη μηχανική μάθηση. Όσο όμως τα ερευνητικά μέσα βρίσκονται σταθερά στα χέρια της βιομηχανίας, οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικών των χωρών θα πρέπει να επαγρυπνούν, και να διασφαλίζουν ότι τα νέα αυτά εργαλεία εξασφαλίζουν δημόσια αγαθά και όχι μόνο ιδιωτικά οφέλη.
Τα ενδιαφερόμενα μέρη στην ΑΙ δεν είναι μόνο τα κράτη και οι μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες, αλλά και οι μικρές εταιρείες και η κοινωνία, οι πολίτες, τόσο ο κάθε ένας πολίτης ξεχωριστά όσο και ως ομάδες που τις συγκροτούν ιδιαίτερες ανάγκες και ενδιαφέροντα. Για αυτό υπάρχει έντονη σύγκρουση συμφερόντων στο πεδίο της ΑΙ και δεν είναι προβλέψιμο το πού θα γείρει η ζυγαριά.

Οι εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη αλλάζουν την αποστολή της εκπαίδευσης. Στο τέλος του 21ου μιλούσαμε για την ανάγκη γραμματισμού υπολογιστών (computer literacy). Στις αρχές του 21ου αιώνα μιλάμε πλέον για τη σημασία του γραμματισμού των μέσων (media literacy). Στα πλαίσια αυτού του γραμματισμού, εκτός από τις τεχνικές δεξιότητες, έμφαση πρέπει να δοθεί στις ανθρώπινες δεξιότητες και μάλιστα σε εκείνες που χρειάζονται για να αξιοποιηθεί η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ): αξιολόγηση της πληροφορίας ώστε να διακρίνεται το αξιόπιστο και χρήσιμο, ανάλυση δεδομένων, σύνθεση δεδομένων, συγκριτική θεώρηση, ενσυναίσθηση, συνεργασία σε ετερογενείς ομάδες και διαγενεακή, φαντασία, πρωτοτυπία, αποκλίνουσα σκέψη, δημιουργικότητα, κριτική σκέψη, σωστή έκφραση, επιχειρηματολογία, ρυθμός, κίνηση και επαφή με τη φύση, δεξιότητες που καλλιεργούνται βιωματικά και όχι με συγκεκριμένα μαθήματα.
Από το "μάθε, παιδί μου, γράμματα" έχουμε περάσει εδώ και πολύ καιρό στο "μάθε, παιδί μου, πώς να μαθαίνεις", ώστε να μην έχουμε απλούς χρήστες της ΑΙ, αλλά δημιουργούς και δημιουργικούς εφαρμοστές της. Αυτό το πέρασμα, όπως κάθε μετάβαση, έχει δημιουργήσει προβληματισμούς και ανασφάλειες. Εφαρμογές ΑΙ όπως το ChatGPT δέχονται αντιφατικές κριτικές. Το ChatGPT, εάν αξιοποιηθεί σωστά, δεν αποτελεί την προσωποποίηση της αντιγραφής στις εργασίες των φοιτητών και μαθητών. Αυτό που αλλάζει το ChatGPT είναι τον τρόπο αξιολόγησής μαθητών και φοιτητών από τους καθηγητές τους. Kαι για να γίνει αυτό πρωτίστως οι εκπαιδευτικοί χρειάζεται να ασχοληθούν με το πώς θα προσφέρουν δεξιότητες ώστε οι φοιτητές/μαθητές να αξιοποιούν παραγωγικά την τεχνητή νοημοσύνη. Ο κάθε ένας φοιτητής ή μαθητής μπορεί να εμβαθύνει στη γνώση με πολύ προσωπικά κριτήρια, κάνοντας τις σωστές ερωτήσεις σε κάποιο μεγάλο γλωσσικό μοντέλο και κατόπιν αξιολογώντας όσα του απαντά. Αυτό για να γίνει χρειάζεται την κατάλληλη υποστήριξη και αξιολόγηση από την πλευρά των δασκάλων προς τους μαθητές τους.
Η ΑΙ, βεβαίως, αλλάζει και την αγορά εργασίας, κυρίως στα τεχνικά επαγγέλματα. Έχει εκτιμηθεί ότι το 75% των νέων επαγγελμάτων θα είναι τεχνικά. Tα επαγγέλματα που συνδέονται με τις επιστήμες, τις τέχνες, το σχέδιο και τη διοίκηση, αλλάζουν μεθοδολογία έρευνας και τρόπο εφαρμογής. Ορισμένα από τα νέα τεχνικά επαγγέλματα της ψηφιακής εποχής: ειδικός στην πληροφορική αιχμής, αναλυτής κβαντικής μηχανικής μάθησης, αναλυτής κυβερνοπόλεων, ειδικός διασύνδεσης ανθρώπων-ρομπότ, broker προσωπικών δεδομένων, συντηρητής λεωφόρων. Όπως συμπεραίνει κανείς θα μιλάμε πια για "εργατικά μυαλά" και όχι για "εργατικά χέρια". Όμως, τόσο τα εργατικά μυαλά όσο και τα επιστημονικά μυαλά χρειάζεται να εκπαιδεύονται με νέες μεθοδολογίες.
Copyright, 31/3/2024, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα.

"Διαμορφώνοντας το μέλλον"
Η έρευνα της Ελληνικής Δημοκρατίας
-Προεδρία της Κυβέρνησης
Ειδική Γραμματεία Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού- για το μέλλον της ΑΙ στην Ελλάδα του 2030.

http://www.foresight.gov.gr/

Η έρευνα παρουσιάζει τέσσερα σενάρια για τις πιθανές εναλλακτικές εικόνες του μέλλοντος της AI στην Ελλάδα του 2030. Το πρώτο φέρει την ονομασία «τεχνοκοινωνική επιτάχυνση», όπου ο κόσμος περιγράφεται ως ευπροσάρμοστος και απελευθερωμένος από τεχνοφοβικές αγκυλώσεις, ενώ η αειφορία και η αξία του οικοσυστήματος της GenAI βρίσκονται σε υψηλό επίπεδο, μαζί με ένα αρκετά ανθεκτικό φιλελεύθερο πολιτικό σύστημα. Στο δεύτερο σενάριο, τον «τεχνο-νάνο», κυριαρχεί μεν η ανοιχτή οικονομία και μια δέσμη ευνοϊκών πολιτικών προθέσεων, ωστόσο το οικοσύστημα της GenAI χάνει τη δυναμική του και δεν αποτελεί προτεραιότητα, λόγω υπερβολικών ρυθμίσεων και αυστηρών γραφειοκρατικών κανονισμών. Το τρίτο σενάριο περιγράφεται με τον όρο «τεχνοκοινωνική βραδυπορία» και αντιπροσωπεύει ένα καχεκτικό ή υπανάπτυκτο οικοσύστημα AI, σε έναν κλειστό και τεχνοφοβικό κόσμο, παράλληλα με μια σημαντική ένδεια ηθικών και ρυθμιστικών πλαισίων, δημοσίων πολιτικών και θεσμικών παρεμβάσεων. Το τέταρτο σενάριο απεικονίζει έναν «τεχνο-γίγαντα» με γυάλινα πόδια και αντιπροσωπεύει ένα οικοσύστημα ΑΙ που αντανακλά μεν την παγκόσμια τεχνολογική έκρηξη, αλλά μέσα σε ένα κοινωνικο-πολιτισμικό και πολιτικό περιβάλλον που αδυνατεί να μετατρέψει την ταχύτητα σε προσαρμογή, να ενσωματώσει τις σύγχρονες τεχνο-εξελίξεις και να αξιοποιήσει τις δυνατότητες και ευκαιρίες που αυτές προσφέρουν.

ΠΩΣ ΘΑ ΜΠΕΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ;

Μόνο με την έγγραφη άδεια της συγγραφέως επιτρέπεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος έργου με οποιοδήποτε τρόπο - έντυπο, ηλεκτρονικό, ηχητικό ή οπτικό - ή μορφή - τμηματικά ή περιληπτικά.

Ιωάννα Ν. Τριπερίνα, Ψυχολόγος BSc MSc

Έδρα CleverCareer: Γληνού Δημ. 38, 32200 Θήβα, Βοιωτία, Ελλάδα | T. +302262302619 | K. +306977702872

gmail: ioannatriperina

Βιογραφικό | Υπηρεσίες | Blog | Επικοινωνία

Χαιρόμαστε να συνδεθούμε μαζί σας