Ιωάννα Ν. Τριπερίνα
Ψυχολόγος MSc.
Βιογραφικό | Υπηρεσίες | Blog | Επικοινωνία
Κινηματογραφοθεραπεία
Έρως και Θάνατος. Άντρας και Γυναίκα. Τα αρχέτυπα.
Άντρας και Γυναίκα. Πατέρας και Μητέρα!
Αντρικά υπαρξιακά ερωτήματα και απαντήσεις
Τα παρακάτω κείμενα δημοσιεύτηκαν στο instagram #cinematherapy_INTriperina #psyartINT #booktherapy_INTriperina #psy_art_clevercareer (instagram)
___________
Έρως και Θάνατος
Άντρας και Γυναίκα. Τα αρχέτυπα*.
Μια ψυχαναλυτική προσέγγιση του Έρωτα και του Θανάτου, της Υγείας και της Εξουσίας.
Κινηματογραφοθεραπεία
(Cinematherapy) με
έμπνευση από την ταινία «Αόρατη κλωστή» του Πολ Τόμας Άντερσον (2017).
Ο άντρας και η
γυναίκα. Αόρατη είναι η κλωστή που τους ενώνει. Τίποτα δεν τους ενώνει.
Είναι δύο ολότελα διαφορετικοί κόσμοι. Αλλά, δες, ίσα ίσα που διακρίνεται
τελικά, μια αόρατη κλωστή. Το φάντασμα της μάνας με το νυφικό πλέκει την
ύφανση της ιστορίας. Και το διαφορετικό υφαίνεται σε ενιαίο, το ένα, το όλο.
Έσονται οι δύο εις σάρκα μίαν. Το κακό και το καλό. Το κακό γίνεται καλό.
Ίσως κι ανάποδα, χωρίς να είναι κακό. Ο μεταπτωτικός άνθρωπος. Η μονογαμία.
Το Οιδιπόδειο. Ο γάμος. Μια αόρατη κλωστή πλέκει τις έννοιες μέσα στη ζωή
αυτών των δύο συμβολικών προσώπων. Η Άλμα και ο Γούντκοκ. Η ψυχή και το
πουλί, μπεκάτσα μάλιστα, που πετά χαμηλά στη γη...
Η εργασία
Για τον άντρα η εργασία του είναι η ταυτότητά του, είναι η ζωή του. Οτιδήποτε δεν έχει να κάνει με την εργασία του είναι ανεπιθύμητο, ανεπίτρεπτο, σχεδόν δεν τον αφορά, ειδικά όταν επηρεάζει δυσμενώς τη λειτουργικότητά του. Τα πάντα γύρω του πρέπει να απορροφούν το θόρυβο και τις εντάσεις ώστε απερίσπαστος να αφοσιώνεται στο επαγγελματικό του έργο, όποιο κι αν είναι αυτό, είναι απολύτως σεβαστό. Εντελώς νευρωτική κατάσταση η εργασία, για να μην χαρακτηριστεί ψυχωτική (λόγω του ακραίου ανταγωνισμού και των απαιτητικών στρεσογόνων συνθηκών όπως οι προθεσμίες και οι ιεραρχικές σχέσεις), απαιτεί ένα υποστηρικτικό περιβάλλον τριγύρω, πρακτικό και συναισθηματικό, που να την καθιστά ικανή να την αντέξει ο άντρας. Ποιος θα παίξει το ρόλο αυτού του υποστηρικτικού περιβάλλοντος;
Για τη γυναίκα η εργασία είναι επιπλέον αξεσουάρ, παρά φύσιν. Στη φύση της είναι άλλα, το μεγάλωμα των παιδιών, το νοικοκυριό της, η επικοινωνία με τα μέλη της οικογένειας. Όταν εργάζεται, είτε είναι η εργασία της προέκταση των οικιακών εργασιών, είτε είναι αντρική εργασία που την εξισώνει με τον άντρα. Στη δεύτερη περίπτωση το κοινωνικό της φύλο μετατρέπεται σε αντρικό. Σε κάθε περίπτωση η εργασία είναι έξω από τη γυναίκα, έχει μια προσωρινότητα. Δημιουργικές εργασίες, που σχετίζονται με την ανατροφή/εκπαίδευση και τα οικιακά, εξαιρούνται, αρκεί να ενσωματώνονται στη φυσική ζωή της.
Η μητέρα
Η μάνα του άντρα είναι κυριαρχική φυσιογνωμία, είτε είναι παρούσα στη ζωή του, είτε απούσα. Συμβολικά είναι πάντα παρούσα μέσα από τις επιλογές που έχει ήδη κάνει επηρεασμένος από αυτήν, τις επαγγελματικές, των σχέσεων, κάθε είδους επιλογές. Συνεχίζει να κρίνει, να απορρίπτει ή να αποδέχεται με έναν τρόπο εξουσιαστικό, έμμεσα ή άμεσα, καθώς η ανάγκη του άντρα, έτσι όπως έχει γαλουχηθεί, είναι να εξουσιάζεται από εκείνη. Τον εξυπηρετεί αυτή η εξουσία γιατί τον απαλλάσσει από την ευθύνη των επιλογών, απαλύνει το άγχος της υπευθυνότητας. Θέλει να απαλλαγεί από αυτή την εξουσία, να γίνει κυρίαρχος του εαυτού του. Συγκρούονται μέσα του αυτές οι αντιθέσεις: είναι η εσωτερική μάχη που τον κρατά διαρκώς σε εμπόλεμη κατάσταση. Η μάνα του άντρα είναι η σύζυγός του στα όνειρά του, το άλλο του μισό. Υποκατάστατα της μάνας -που αποτελούν και το υποστηρικτικό περιβάλλον του άντρα- βρίσκονται σε αδερφικές σχέσεις, σε πιστές υπαλλήλους και φίλους, σε συζύγους (που δεν έχουν εξελιχθεί στη συζυγική πληρότητα που μπορούν να φτάσουν).
Η σχέση άντρα-γυναίκας
Σχέση ανισότητας. Ο άντρας είναι σε θέση ισχύος. Η γυναίκα ακολουθεί. Ο άντρας αποφασίζει να σχετιστεί μαζί της. Η γυναίκα δίνει τη συγκατάθεσή της. Ο άντρας εγωκεντρικός και μεγαλομανής, κυνηγός και βίαιος. Η γυναίκα αδύναμη και πληγωμένη. Ο άντρας ηγείται, αυτός καθορίζει τους όρους. Η γυναίκα υπακούει και χρειάζεται να προσαρμοστεί. Ο άντρας είναι μεγαλύτερος σε ηλικία, υψηλότερης τάξεως. Η γυναίκα είναι νεότερη, χαμηλότερης κοινωνικής τάξης. Ο άντρας είναι απόλυτος, η δομή της σκέψης του έχει απολύτως συγκεκριμένα όρια. Η γυναίκα ηθελημένα θα ξεπεράσει τα όριά της για να σπάσει τα όριά του. Μόνο αυτή μπορεί να το κάνει. Με αποδοχή και υπομονή. Με τόλμη και θάρρος. Γιατί είναι συναισθηματικά ευφυής (ευφυέστερη του άντρα).
Η γυναίκα έχει την προσωπικότητά της. Ισότιμη του άντρα. Δεν θα χάσει τον εαυτό της καθώς θα σχετιστεί μαζί του. Δεν θα αφομοιωθεί μέσα από την επιρροή του. Δεν θα απορροφηθεί μέσα στον εγωκεντρισμό του. Αποδέχεται τον ανώτερο άντρα, έτσι όπως είναι, για να τον αλλάξει μέσα από την ίδια τη σχέση. Η σχέση τούς αλλάζει και τους δυο τους. Εάν δεν αλλάξει και τους δυο τους, η γυναίκα θα παραμείνει «το υποστηρικτικό περιβάλλον» του άντρα ή το θύραμά του, και ο άντρας θα παραμείνει εγωκεντρικός εξουσιαστής, σύντροφος της μάνας του, ταυτόσημος μαζί της. Διατηρώντας την προσωπικότητά της, όσο την διατηρεί κι εκείνος, αλλάζουν τη σχέση τους. Η προσπάθεια όμως είναι οδυνηρή, τραγικές καταστάσεις.
Η αγάπη
Η γυναίκα παρατηρεί ότι η ασθένεια κάνει ευάλωτο τον άντρα. Τότε μόνο την έχει ανάγκη. Τότε μόνο την αγαπάει με τον τρόπο που θέλει αυτή, με τον τρόπο που είναι η αγάπη. Αυτή του "μεταδίδει" την ασθένεια. Για να ζει την αγάπη του για εκείνη. Κι όταν του το μαρτυρά, κι εκείνος δέχεται να του "μεταδίδει" την ασθένεια. Εκείνη ξεπερνάει τα όρια και εκείνος αποδέχεται το ξεπέρασμα των ορίων. Την αγαπά. Για πάντα. Απόλυτα. Κι αν κάτι πάει στραβά, ξέρει, εκείνη ξέρει, πως θα ζουν αιώνια αγαπημένοι. Τον αγαπά. Για πάντα. Απόλυτα. Παντρεύονται. Αγαπιούνται. Για πάντα. Απόλυτα.
*Μην τρομάζετε. Δεν πρόκειται για παραδοσιακές, συντηρητικές, στερεοτυπικές αντιλήψεις. Το αρχέτυπο είναι κάτι πάνω και πέρα από όλα αυτά. Είναι ο αρχικός τύπος. Το πρωτότυπο. Το υπόδειγμα. Δεν είναι ό,τι είναι ή ό,τι θα έπρεπε να είναι. Είναι ό,τι ήταν την πρώτη φορά. Τότε που ξεκίνησαν όλα. Γιατί χρειαζόμαστε μια βάση για να μιλήσουμε, για να φτιάξουμε κοινωνία...
Copyright, 5-3-2018, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα.
Τρεις κινηματογραφικές ταινίες για το διεθνή ελληνικό γάμο όπου τα όνειρα συναντιούνται με την ωμή πραγματικότητα:
Mamma Mia! here we go again (ταινία 2018)
Mamma Mia! the movie (ταινία, 2008)
Νύφες (ταινία, 2004).
Δύο κινηματογραφικές ταινίες για τον ινδικό γάμο, τις παραδόσεις, τα
μυστικά και τους κρυφούς πόθους:
Τομ και Τζέρι (ταινία 2021).
Ο γάμος των μουσώνων (ταινία 2001)
___________
Αμφιβολίες
"Αμφιβάλλει για εμένα ή φοβάται για τον εαυτό του;" Κάπως έτσι ακούστηκε από τον "Άνθρωπο του Θεού" το ερώτημα στην ταινία της Γέλενα Πόποβιτς (2021) που είδαμε χτες σε πανελλήνια πρώτη προβολή.
Μια ταινία για την ελευθερία της ασκητικής και τα δεσμά της εξουσίας.
Τι ερώτημα! Και τι απαντήσεις μπορεί να πάρει κανείς θέτοντάς το στον εαυτό του...
#psy_art_clevercareer
#mentalhealth as a matter of #culture
#οάνθρωποςτουθεού
Copyright, 26-8-2021, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα.
___________
Αγώνες
Υπάρχουν αγώνες μεγάλοι και μικροί, απολαυστικοί και δύσκολοι, αγώνες μοναχικοί και ομαδικοί, αγώνες με αίσιο τέλος και αγώνες που χάθηκαν στο τέλος. Σε όλους τους αγώνες όμως βιώνεται μιας μορφής "νενικήκαμεν" κι αυτό αξίζει όσο τίποτα άλλο.
Ο γυάλινος δρομέας, ο μπαμπάς που τρέχει μαζί με το κοριτσάκι του με σύνδρομο Down, ο δρομέας με αμαξίδιο, ο δρομέας που εξυπηρετεί τους δικούς του που βρίσκονται σε ανάγκη, ο δρομέας της χημειοθεραπείας, ο δρομέας πρόσφυγας, ο δρομέας που τρέχει για να ξεχάσει, για να θυμάται ή για να φτάσει το στόχο του...
Εάν του χρόνου έφτιαχνα το τρίτο μετάλλιο του Μαραθωνίου αυτού του κύκλου, θα έφτιαχνα τη μορφή του Βέγγου όπως ήταν όταν φώναζε "καλοί μου άνθρωποι!".
Καλοί μου άνθρωποι, τρέχοντας για τους λόγους σας, κάνετε τον δικό σας αγώνα, στον οποίο δεν χρειάζεται να έχετε χορηγό, ούτε είναι απαραίτητο να βγείτε πρώτοι, ούτε καν να εισπράξετε χειροκρότημα. Κάποιος σας περιμένει και εύχεται για εσάς: Καλό αγώνα!
Στο ίνσταγκραμ φώτο από την ταινία "Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση" του Ντίνου Κατσουρίδη (1971) με πρωταγωνιστή το Θανάση Βέγγο.
#authenticmarathon
#athensmarathon
#athensmarathontheauthentic
#42km
#nenikikamen
#clevercareer_psychology
Copyright, 14-11-2021, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα.
___________
Άντρας και Γυναίκα. Πατέρας και Μητέρα!
Κινηματογραφοθεραπεία (Cinematherapy) με έμπνευση από την ταινία «Μητέρα!» του Ντάρεν Αρονόφσκι (2017)
Εάν θέλουμε να καταλάβουμε τι είναι το ασυνείδητο, τότε μπορούμε να δούμε την ταινία «Μητέρα!» του Αρονόφσκι.
Στην ταινία παρακολουθούμε την ιστορία ενός ζευγαριού, ενός συγγραφέα και της συζύγου του. Κάποια στιγμή όμως συνειδητοποιούμε ότι βλέπουμε την ιστορία όπως εκτυλίσσεται στο βάθος του ασυνειδήτου. Ποιού το ασυνείδητο; Όλων ανεξαιρέτως. Το ασυνείδητο δεν έχει φύλο, δεν έχει γλώσσα, δεν έχει χρόνο. Αποτελείται από αρχετυπικές εικόνες και ήχους που στοιχειοθετούν το ένστικτο του θανάτου και το ένστικτο του έρωτα.
Παίρνει μορφές:
Ο δημιουργός.
Η σταύρωση.
Η ανάσταση.
Η γέννηση.
Ο υιός.
Το άγιο πνεύμα.
Μητέρα!
Κραυγή από τα βάθη της ψυχής για να ακουστεί ότι η αληθινή ιστορία δεν γράφεται με το λογική, γράφεται ενστικτωδώς.
Αλλά ας παρακολουθήσουμε με τη λογική που διαθέτουμε οι άνθρωποι τι συμβαίνει στην ιστορία. Ας το παρακολουθήσουμε με έναν σκαπτικό τρόπο, σαν να σκάβουμε δηλαδή μέχρι να φτάσουμε στο βάθος του ασυνειδήτου, στην αρχή, στο αρχέτυπο, στο ένστικτο.
Ο πατέρας σπάει τα όρια του ιδιωτικού χώρου ενώνοντάς τον με τον δημόσιο, ο οποίος τον ενδιαφέρει.
Η μητέρα υπερασπίζεται τον ιδιωτικό της χώρο, κι ας μην είναι δικός της, παρά του πατέρα.
Ο πατέρας έχει ιδιοκτησία, η μητέρα νοιάζεται και φροντίζει την ιδιοκτησία του.
Ο πατέρας δημιουργεί, η μητέρα είναι εργάτης.
Η μητέρα είναι αφοσιωμένη στον εσωτερικό της κόσμο που είναι συναισθηματικός, ευαίσθητος, συμβολικός.
Ο πατέρας είναι προσηλωμένος στον εξωτερικό κόσμο που είναι κυνικός, σκληρός, στυγνά λογικός, θεατρικός/υποκριτικός.
Αχ, πόσο καταστρέφει αυτός ο εχθρικός, αφιλόξενος κόσμος τη μητέρα... Κι όμως εκείνη, εκεί, πιστή στον σκοπό της...
Κι αν η μητέρα είναι αυτή που δημιουργεί τη ζωή, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί τη δημιουργεί ώστε να την χρησιμοποιήσει ο πατέρας για τον δικό του σκοπό. Ο πατέρας χρησιμοποιεί, η μητέρα χρησιμοποιείται. Η μητέρα έχει αυτοσκοπό την μητρότητα. Ο πατέρας, κι αν χαρεί την πατρότητα, είναι για να την αξιοποιήσει.
Γιατί και ο γιος θα ταλαιπωρηθεί βάναυσα σε αυτόν τον βίαιο κόσμο. Είναι καταδικασμένος στα πάθη. Μα κι αυτά τα πάθη ο πατέρας μπορεί να τα καταλάβει, να τα ερμηνεύσει, κι έτσι να συγχωρήσει τους ανθρώπους και να δημιουργήσει σχέσεις μαζί τους.
Η μητέρα θυμώνει με τον αυταρχισμό, τον μαζοχισμό και τον σαδισμό των ανθρώπων, που διψάνε για εξουσία. Θέλουν να εξουσιάζονται και να εξουσιάζουν. Δεν κάνει σχέσεις μαζί τους. Ανέχεται. Δέχεται. Αλλά πάλι βλέπει ότι η έλλειψη ορίων των ανθρώπων την ακυρώνει. Ο πατέρας δεν βάζει όρια, γιατί ο δημιουργός δεν γίνεται να έχει όρια, είναι φύσει ελεύθερος. Οι άνθρωποι είναι κατ' εικόνα και ομοίωσιν του. Η μητέρα κρίνει τον πατέρα μέσα από τη σχέση μαζί του. Του επισημαίνει τις αδυναμίες του, τα λάθη του. Εκείνος ακούει αλλά δεν γίνεται να είναι αλλιώς... Αιώνια παραμένει ο ίδιος, αναλλοίωτος.
Το θαυμαστικό στο Μητέρα της ταινίας μοιάζει αρχικά με κραυγή αγωνίας: Πού είσαι μητέρα!; Σε έχει κατασπαράξει ο πατέρας. Είσαι το εργαλείο του, η έμπνευσή του, το μέσο για να συνεχίσει να υπάρχει, αλλά πού είσαι... Μήπως τελικά εσύ είσαι η "μορφή" στο "φόντο" του; Εσύ που ολοκληρώνεις το νόημα; Εσύ που ενώνεις το καλό και το κακό; Η καθαρή, η ατόφια, η αυθεντική μητρική φύση της Παναγιάς. Η τραγική μορφή στο φόντο της ζωής. Εσύ είσαι Μητέρα!
Το αρχέτυπο της μητέρας.
Το αρχέτυπο του πατέρα.
Το αρχέτυπο του γιου.
Το κρύσταλλο από την καρδιά της μητέρας εξαϋλώνει το πρόσωπο έτσι που η μητέρα γίνεται πνεύμα. Θα μπορούσε να παραπέμπει στην Αγία Τριάδα: ο πατήρ, ο υιός και το άγιο πνεύμα. Μια ταινία για τον Θεό. Είναι αιρετικό να μιλάει η έβδομη τέχνη για τον Θεό χωρίς να αναφέρεται στη Βίβλο; Νομίζω ότι ο Αρονόφσκι κατόρθωσε να προσεγγίσει τις βιβλικές μορφές με σύγχρονο τρόπο. Οι σύγχρονοι άνθρωποι δυσκολεύονται να πλησιάσουν τις βιβλικές ιστορίες. Ο Αρονόφσκι επέτρεψε η ταινία σκηνογραφικά να ξυπνήσει το ασυνείδητο και να επιτρέψει στον θεατή να δει τα αρχέτυπα, από τα οποία έχει τόσο απομακρυνθεί, όσο έχει ανάγκη να έρθει κοντά τους με τη σύγχρονη γλώσσα. Δεν έχω διαβάσει τι ήταν μέσα στις προθέσεις του σκηνοθέτη να πει με αυτή την ταινία, αλλά επιτυχία μιας ταινίας είναι νομίζω να μιλήσει στον καθένα με διαφορετικό τρόπο. Σε εμένα μίλησε για τον άνδρα, τη γυναίκα και τη σχέση τους στον γάμο. Σε εσάς;
Copyright, 21-11-2021, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα.
___________
Κραυγή
H κραυγή της ψυχής (Ψυχή Βαθιά, 2009), όταν συμβαίνει το ξαφνικό, το αναπάντεχο, αυτό που δεν πρόλαβε να μαρτυρήσει. Αυτό που δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει στα χρόνια (Τα Πέτρινα Χρόνια, 1985) που της ήταν δοσμένα. Σαν νύφη (Νύφες, 2004) που έφτασε όταν σχόλασε ο γάμος - που να μην έσωνε η καταραμένη ώρα...
Οι ταινίες του Παντελή Βούλγαρη συνοψίζονται στην κραυγή της ηρωίδας της Μικράς Αγγλίας (Μικρά Αγγλία, 2013), όταν μαθαίνει το θάνατο του αγαπημένου της που είναι ο άντρας της αδερφής της. Συγκλονιστική και λυτρωτική στιγμή - προκαλεί ακρογωνιαία συναισθήματα.
#cinematherapy_intriperina
Copyright, 11-12-2021, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα.
___________
Αντρικά υπαρξιακά ερωτήματα και απαντήσεις
Κινηματογραφοθεραπεία (Cinematherapy) με έμπνευση από την ταινία «Άσπρο Πάτο» του Τόμας Βίντερμπεργκ (2020)
Η ταινία «Άσπρο Πάτο» του Τόμας Βίντερμπεργκ ξεκινάει με ένα φιλοσοφικό ερώτημα και μία απάντηση του Σαίρεν Κίρκεγκωρ:
«Τι είναι νιότη;».
«Ένα όνειρο».
Και τελειώνει επίσης με ένα φιλοσοφικό ερώτημα και μία απάντηση του ιδίου:
«Ποιος είναι ο ρόλος του άγχους στη σκέψη του μεγάλου Δανού υπαρξιστή φιλοσόφου του 19ου αιώνα;».
«Το άγχος προκύπτει από τον φόβο της αποτυχίας. Από τον φόβο ότι έχεις ήδη αποτύχει. Μόνο όταν αποδεχτεί κανείς ότι είναι ατελής, ότι είναι επιρρεπής στην αποτυχία και το λάθος, μπορεί να αγαπήσει τον εαυτό του και τη ζωή».
Στο ενδιάμεσο της ταινίας παρακολουθούμε το σταδιακό πέρασμα από τη ματαίωση του ονείρου στην αποενοχοποίηση και την αποδοχή του λάθους. Στο αποκορύφωμα βλέπουμε έναν συνταρακτικά ξέφρενο χορό τζαζ μπαλέτου με απίθανη μουσική και στίχους: what a life, what a life, what a beautiful, beautiful ride... Γιατί η ζωή είναι γιορτή, αν τη γλεντήσεις.
Άσπρο πάτο!
Copyright, 18-1-2022, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα.
___________
Χαμένη κόρη - "χαμένη μητέρα"
Κινηματογραφοθεραπεία (Cinematherapy) με έμπνευση από την ταινία «Η χαμένη κόρη» της Μάγκι Τζίλενχαλ (2021)
Η απουσία/έλλειψη του πατέρα, λόγω απαιτητικής εργασίας και δυσλειτουργικής σχέσης με τη μητέρα, κάνει την κόρη να προσκολλάται στη μητέρα της στα πλαίσια ενός ανασφαλούς δεσμού. Η μητέρα που προσπαθεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες της κόρης, αλλά οι ανάγκες αυτές δεν έχουν πάτο, νιώθει καταπιεσμένη και εξουθενωμένη από τα βασανιστήρια που της κάνει η κόρη της. Αντιλαμβάνεται την κόρη της ως εκείνη που αναπαράγει το μοτίβο του πατέρα, ο οποίος δεν συμμερίζεται τις ανάγκες της συζύγου, και εισπράττει ψυχολογική βία και από τους δυο. Ο σύζυγος δεν στηρίζει τη σύζυγο για να ανταποκριθεί στο μητρικό της ρόλο, αλλά εκείνος υποκαθιστά τον μητρικό ρόλο και εκείνη υποκαθιστά τον πατρικό, εναλλάσσοντάς τους ρόλους με δυσθυμία που προδικάζει το άσχημο τέλος.
Από τη μια το ένστικτο της γυναίκας για ζωή την κάνει να αποφασίζει να ξεφύγει από τη συνθήκη του ψυχικού της θανάτου, εγκαταλείποντας κόρη και σύζυγο, από την άλλη το ένστικτο του θανάτου κυριαρχεί στη ζωή χωρίς την κόρη της. Σε αυτό το συναισθηματικό αδιέξοδο η ταινία αυξάνει την ένταση με τη σκληρή και με παντελή απουσία ενσυναίσθησης στάση της κοινωνίας απέναντι στη μητέρα, η οποία είναι θύμα και θύτης. Η "οποία" = τόσο η μητέρα, όσο και η κοινωνία. Η εγωκεντρική κοινωνία που προτάσσει τις δικές της ανάγκες με τον κυρίαρχο πολιτισμό, ο οποίος απειλείται από την "αφύσικη μητέρα", εκείνη που δεν ακολουθεί το κοινωνικό στερεότυπο: να αντέχει το δύσκολο ρόλο που της έχει ανατεθεί για τη συντήρηση του κοινωνικού μοντέλου.
Το σύγχρονο οικογενειακό μοντέλο των μορφωμένων γονέων που απολαμβάνουν εξίσου (ή που τους επιβάλλεται) να εξελίσσονται επαγγελματικά χωρίς να εξελίσσουν αντιστοίχως το γάμο τους, διαστρεβλώνει τις έννοιες του κοινωνικού φύλου και οδηγεί στη συγκρουσιακή κατάσταση που η ταινία "Η χαμένη κόρη" παρουσίασε τόσο εύστοχα και λυρικά. Μα, μήπως δεν είναι - πέρα από τη δομή της οικογένειας - και το σύμπλεγμα της Ηλέκτρας που αρχετυπικά οδηγεί την κόρη στη διεκδίκηση του πατέρα και στην απόρριψη της μητέρας; Όταν δεν μπορεί η οικογενειακή δυναμική να οδηγήσει στη λύση του συμπλέγματος, έχουμε τις καταστάσεις της ταινίας. Και, τελικά, η μητέρα - ως χαμένη κόρη και η ίδια - ψάχνει να βρει την ταυτότητά της και να την υποστηρίξει ψυχοκοινωνικά, σε ένα εχθρικό περιβάλλον από το οποίο μοιάζει αδύνατο να ξεφύγει κανείς...
Copyright, 25-7-2022, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα.
Η ταινία "Η χαμένη κόρη" είναι αφιερωμένη στη γυναίκα που αναζητά την ελευθερία της, για αυτό μου έφερε αμέσως στο μυαλό την ταινία "Άσπρο πάτο" που είναι αφιερωμένη στον άντρα που αναζητά την ελευθερία του, επί ματαίω και οι δυο.
___________
Οικογενειακή Ειλικρίνεια
Κινηματογραφοθεραπεία (Cinematherapy) με έμπνευση από την ταινία «Η Φάλαινα» του Ντάρεν Αρονόφσκι (2022)
Η ταινία "Η Φάλαινα" του Αρονόφσκι (2022)
γυρίστηκε μέσα στην παράνοια της πανδημίας και προβάλλεται την εποχή της
ανθρωποφαγίας, τώρα δηλαδή που οι άνθρωποι έχουν αγριέψει και
αλληλοτρώγονται. Πολλοί οι λόγοι του αλληλοσπαραγμού: οι ανισότητες, η
ανεργία, οι οικονομικές δυσκολίες, το συλλογικό τραύμα της πανδημίας, η
εμπειρία της ασθένειας τόσο ως αόρατου εχθρού όσο και ως κούραση από τα
συμπτώματά της, ο εγκλεισμός κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η υπερβολική
έκθεση στον ανεξέλεγκτο κόσμο του διαδικτύου όπου ανθεί ο εκφοβισμός και η
προπαγάνδα, ο νεοαποκτηθείς post-covid τρόπος ζωής που μας βρήκε αγχώδεις,
καταθλιπτικούς, οργισμένους, απογοητευμένους, αποξενωμένους...
Σε τέτοιους καιρούς, ο άνθρωπος είναι για τον άνθρωπο λύκος.
Έτσι και στην ταινία του Αρονόφκι. Στην αρχή λες ότι οι ήρωες είναι κακά
παιδιά. Καταστρέφουν ο ένας τον άλλο. Θύτες και θύματα που γίνονται θύτες.
Το τραύμα, ένας πληγωμένος συναισθηματικός κόσμος, οδηγεί το θύμα να γίνει
θύτης; Ο θύτης μπορεί να γίνει πρότυπο συμπεριφοράς για το θύμα; Ο άνθρωπος
είναι φύσει κακός ή τον χειροτερεύει η κοινωνική μάθηση; Ο εκφυλισμός των
αξιών της κοινωνίας επηρεάζει την προσωπική ευθύνη; Με το σκεπτικό ότι η
κοινωνία δεν έχει αξίες, μπορεί ένα πρόσωπο να απαλλάσσει τον εαυτό του από
την ηθική ευθύνη αποδίδοντας την κακή συμπεριφορά του σε εξωτερικούς
παράγοντες; Η ανωνυμία του διαδικτύου, όπου ανθεί ο εκφοβισμός, οι
προσβολές, η υποτίμηση, υποθάλπουν το κακό;
Καθώς η ταινία "Η Φάλαινα" φτάνει στο τέλος της διαπιστώνεις ότι κανένας
τελικά δεν είναι κακός. Όλοι δικαιώνονται: είτε είχαν καλές προθέσεις, είτε
έκαναν λάθη για τα οποία μετάνιωσαν, είτε αντιστάθμισαν το κακό που έκαναν
με κάτι καλό, είτε συγχώρεσαν, είτε συγχωρέθηκαν... Ουδέν κακόν αμιγές
καλού. Δεν είναι ουτοπικό το σενάριο. Έτσι είναι η ανθρώπινη ζωή, αν το
σκεφτείς. Αν το παραδεχτείς. Αν είσαι αρκετά θαρραλέος για να το δεις και
αρκετά ειλικρινής για να το κάνεις.
Η ειλικρίνεια είναι το ηθικό δίδαγμα της ταινίας: "Αν θέλεις να μην πάθεις
ό,τι πάθαμε εμείς, να είσαι ειλικρινής!". Με την ειλικρίνεια θα γλιτώσεις
από τον καθωσπρεπισμό, τον κονφορμισμό και τα δεινά του. Μπορεί να τη
φοβάσαι, αλλά τόλμα να είσαι ειλικρινής και θα δεις... Ειλικρινής ακόμα και
με τον ίδιο σου τον εαυτό... Ειλικρινής στην οικογένειά σου: να λες και να
δέχεσαι την αλήθεια. Για σκέψου πώς θα ήταν ο κόσμος αν ήμασταν όλοι
ειλικρινείς... Αν δεν υπήρχε το ψέμα, η απόκρυψη, η ντροπή, η σύγκριση. Τότε
θα υπήρχε αποδοχή! Όπως στο τέλος της ταινίας. Happy end. Όλοι καλοί. Όλοι
οι ήρωες αποδείχτηκαν καλοί.
Κάνω πάλι αναγωγή στα δικά μας, στη σύγχρονη ανθρωποφαγία. Δεν είμαστε
κακοί. Φαινόμαστε λύκοι αλλά είμαστε πρόβατα. Αρκεί λίγη ειλικρίνεια για να
το δούμε μέσα μας και να το αποδεχτούμε έξω μας. Κι όλα θα γίνουν καλύτερα.
Από τις πιο αισιόδοξες ταινίες, τις οποίες χρειαζόμαστε σήμερα για να
θυμηθούμε την ανθρώπινη αξία, την αξιοπρέπεια, την αυτοεκτίμηση, τον
αυτοσεβασμό. Για να τονώσουμε την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και στον
συνάνθρωπο.
Copyright, 17-2-2023, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα.
___________
Αναζήτηση του Θεού
Το μυθιστόρημα "Μόμπι Ντικ" του Χέρμαν Μέλβιλ (1851).
Η ταινία "Μόμπι Ντικ" του Τζον Χιούστον (1956).
Η ταινία "Η Φάλαινα" του Ντάρεν Αρονόφσκι (2022).
Παρατηρώ ότι τα θέματα που σταθερά απασχολούν τις δυτικές κοινωνίες τους
τρεις τελευταίους αιώνες, μετά τη διάλυση των μεγάλων αυτοκρατοριών και την
ίδρυση των εθνών κρατών, είναι η διάκριση του καλού και του κακού και η
παρουσία του Θεού στη ζωή.
Copyright, 19-2-2023, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα.
___________
Παρεξήγηση του ξένου
Με έμπνευση από την θεατρική παράσταση «Η παρεξήγηση», βασισμένη στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Αλμπέρ Καμύ (1944).
Σκέψεις μετά την πολύ όμορφη παράσταση που είδα στις 16.12.23 στη Θήβα, και μετά τον δυνατό φιλοσοφικό σχολιασμό του Κωνσταντίνου Αγγέλου. Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές γιατί το εγχείρημα στο σύνολό του ήταν εξαιρετικό! Μας δημιουργούν προσδοκίες για τη συνέχεια και την περιμένουμε με πολλή χαρά!
Ερμηνευτικά μονοπάτια
Ο Καμύ στο έργο του «Η παρεξήγηση» περιγράφει την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η κοινωνία της εποχής του, κατάσταση η οποία έχει μια διαχρονικότητα 80 χρόνια μετά, ή ακόμα και 2.000 χρόνια τώρα. Περιγράφει αυτή την κατάσταση τόσο κυνικά, τόσο ωμά, που σε παγώνει ή μάλλον σε πληγώνει. Την πληγή ο άνθρωπος έχει την τάση να την αποδίδει κάπου για να την εξηγήσει και να την θεραπεύσει. Σε μια θεατρική παράσταση, όπως σε κάθε μορφή τέχνης (αλλά και όπως στη ζωή γενικά), ο καθένας βλέπει και ακούει ό,τι μπορεί και ό,τι θέλει. Η υποκειμενικότητα της αντίληψης σε συνδυασμό με την προηγούμενη εμπειρία είναι αυτά που καθορίζουν την ερμηνεία των προσλαμβανόμενων ερεθισμάτων. Την πληγή, υποθέτω, όλοι την παρατηρήσαμε σε αυτήν την παράσταση, την ερμηνεία και τη θεραπεία, όμως, θα την κάνει και θα την βρει ο καθένας με τον τρόπο του.
Το παράλογο
Στην αρχή του έργου η κόρη λέει στη μάνα της «Δεν γέρασες τόσο για να αναζητείς ασφάλεια κοντά στον Θεό!». Ο Θεός που δίνει παρηγοριά για τον αναπόφευκτο θάνατο. Όμως ο θάνατος δεν αφορά μόνο στα γηρατειά. Ο θάνατος είναι η άλλη όψη της ζωής. Ζωή-θάνατος. ‘Η όπως το είπαν οι ψυχαναλυτές: Έρως-θάνατος. Το ένστικτο της δημιουργίας και το ένστικτο της καταστροφής. Κι αυτά πάνε πάντα μαζί. Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ούτε το ένα ούτε το άλλο. Είναι μάταιο. Με αυτή τη ματαιότητα παλεύουν οι ήρωες του έργου, καθώς πιάνουν είτε το ένα είτε το άλλο άκρο, είτε ακόμα συγκρούονται μέσα τους αδυνατώντας να βρουν άκρη.
Η παραλλαγή της παραβολής του ασώτου υιού
Στην παραβολή του Χριστού, ο άσωτος υιός επιστρέφει στο σπίτι του πατέρα μετά από πολλά χρόνια ασωτίας, κατασπατάλησης της περιουσίας του πατέρα του, και γίνεται δεκτός από τον πατέρα του με μεγάλες τιμές, τιμές τις οποίες δεν είχε ποτέ απολαύσει από τον πατέρα ο άλλος γιος του, εκείνος που έμεινε πιστός κοντά του όλα αυτά τα χρόνια. Στην «Παρεξήγηση» του Καμύ (και νομίζω αυτή είναι η παρεξήγηση), η μάνα δεν καταλαβαίνει την επιστροφή του υιού. Κάτι διαισθάνεται εκείνη την ημέρα που προσπαθεί να αποτρέψει την κόρη από ένα ακόμα έγκλημα, αλλά δεν καταλαβαίνει περισσότερα, και το έγκλημα διαπράττεται. Νομίζω θυμάμαι τη μάνα να λέει στην παράσταση περίπου αυτά τα λόγια «Όταν μια μάνα δεν αναγνωρίζει τον ίδιο της το γιο, τότε η κατάντια (δική μου η παρένθεση: της μάνας; της οικογένειας; της κοινωνίας; του πολιτισμού;) είναι μεγάλη». Η μητέρα αναλαμβάνει την ευθύνη και ταυτόχρονα μετανοεί με αυτή της τη δήλωση για το έγκλημα που διέπραξε.
Αλλά και ο γιος δεν αποκαλύπτει την επιστροφή του στη μητέρα και στην αδερφή του. Είναι από ντροπή, είναι από εγωισμό, είναι από περιέργεια, όποιος κι αν είναι ο λόγος κρύβει μέσα του κάποια ενοχικότητα αλλά και μια προσμονή. Την προσμονή της ανακάλυψης. Πόσο συχνά ακούμε πιο ανώριμες προσωπικότητες να λένε «δεν αξίζει να το πω εγώ, θέλω ο άλλος να το καταλάβει». Αυτό προσδίδει ένα είδος αδυναμίας στον υιό. Δεν είναι κι εκείνος άμοιρος ευθυνών για το έγκλημα.
Η κόρη είναι εξαρτημένη από τη μητέρα της. Δεν τολμά να φύγει από το μέρος, το κρυμμένο από τον ήλιο, το χωρίς θάλασσα. Το θέλει πολύ αλλά δεν το τολμά. Και τι είναι χειρότερο; Να τολμάς να θέλεις κάτι αλλά να μην το κάνεις; Ή να τολμάς και να το κάνεις; Ο αδερφός της τόλμησε και το έκανε. Εκείνη το επιθυμεί διακαώς αλλά δεν το κάνει χωρίς τη συνδρομή της μητέρας. Και η μητέρα το παραδέχεται: υπήρξε πιστή κόρη. Μια κόρη, ένας άνθρωπος, που χρησιμοποιούσε τους άλλους για την επίτευξη των στόχων της. Ένας άνθρωπος ανελεύθερος και για αυτό ικανός να διαπράττει εγκλήματα. Ένας άνθρωπος που ψάχνει μια δικαιολογία για την αδυναμία του να κάνει λάθη, να αγωνιστεί, να δημιουργήσει. Ένας άνθρωπος που του προσδίδουν αυτά τα χαρακτηριστικά η ιδιότητα της κόρης, της αδερφής, του πολίτη της Κεντρικής Ευρώπης. Για αυτά τα τελευταία δεν είναι η ίδια υπεύθυνη.
Όλοι είναι θύτες και θύματα. Τον υιό τον σκοτώνουν εν αγνοία του, η μητέρα αυτοκτονεί αφού έχει μετανοήσει και η κόρη αυτοκτονεί χωρίς να μετανοήσει. Πρόκειται για τις τρεις καταστάσεις επίγνωσης της ύπαρξης στον δρόμο προς την ανυπαρξία. Είναι η σχέση του ανθρώπου με τον θάνατο.
Ο ξένος
«Δος μοι τούτον τον ξένον», «τον ήλιον κρύψαντα» (του Γεωργίου Ακροπολίτου, λογίου του 13ου αι.), στίχοι ενός όμορφου ποιήματος που στην ελληνορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση ψάλλονται στην αποκαθήλωση και την ταφή του σώματος του Χριστού. Η πιο όμορφη σκηνή στο έργο του Καμύ: η μάνα κρατά το πλαστικό «σεντόνι», μετά την αναγνώριση του γιου της που έχει ήδη σκοτώσει, και το περιφέρει αγκαλιάζοντας το τρυφερά, σαν να κάνει την αποκαθήλωση και την περιφορά του νεκρού. Όλο το ξενοδοχείο (σκηνικά) είναι ντυμένο με αυτό το πλαστικό, όλο το ξενοδοχείο είναι νεκρό από καιρό. Αυτός ο ξένος, με την απουσία του, είχε κρύψει τον ήλιο στο μέρος αυτό. Πόσα έχω να γράψω για τον ξένο... (άλλη φορά).
Η αναζήτηση του ηλίου
Και εάν οι παραπάνω παράγραφοι είναι η ερμηνεία, ποια είναι η θεραπεία; Η θεραπεία είναι η μετάνοια (μεταβολή του νου), αλλαγή στον τρόπο σκέψης επομένως και στον τρόπο ζωής. Αυτό είναι ένα είδος εξέγερσης στο κατεστημένο. Είναι ο τρόπος να αλλάξει η κατρακύλα της κοινωνίας, τα αδιέξοδα στα οποία έχει περιέλθει. Εάν αλλάξει ο άνθρωπος. Τότε θα αλλάξει την κοινωνία. Η μετάνοια – μεταβολή του νου, ως θεολογικός και ψυχολογικός όρος, περνάει μέσα από την επίγνωση, την αποδοχή (του εαυτού μας και των άλλων, που καμία σχέση δεν έχει με τον συμβιβασμό), τη συγχώρηση, την ευγνωμοσύνη, τον αγώνα για δημιουργία. Είμαστε τραγικά όντα οι άνθρωποι. Καταδικασμένοι να σκεφτόμαστε τον θάνατό μας και για αυτό να δημιουργούμε. Δεν καταδικαστήκαμε από τον Θεό σε θάνατο, αλλά σε δημιουργία επειδή υπάρχει ο θάνατος. Αλλιώς, τι; Αλλιώς δεν έχει νόημα η δημιουργία, δεν έχει νόημα η ζωή. Ο μηδενισμός αρχίζει, όταν ο θάνατος γίνεται αντιληπτός ως καταδίκη (τιμωρία) και όχι ως προΫπόθεση της δημιουργίας. Κάπως έτσι προκύπτει και ο φόβος θανάτου. Και έτσι λύεται ο φόβος θανάτου: με «φόβο Θεού» καθώς ως «έσχατος εχθρός, καταργείται ο θάνατος».
Copyright, 17-12-2023, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα.
___________
Θεατρική ροή της Iστορίας
Το μήνα Μάρτιο του 2024 επιλέξαμε να δούμε τρία θεατρικά έργα. Τρεις θεατρικοί συγγραφείς, του 18ου, του 20ου και του 21ου αιώνα, πλέκουν το νήμα της Ιστορίας του ανθρώπου, της ιστορίας της βίας και της επανάστασης, όπως γράφτηκε στη Γερμανία, στην Αμερική, στη Γαλλία, στην Ουρουγουάη, στην Ελλάδα. Κι εμείς την "ξεπλέκουμε", για να την ξανασυνθέσουμε στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, προσπαθώντας να βγάλουμε ένα συνεκτικό ψυχολογικό νόημα.
"Oι Ληστές", Παρωδία
Ο πρωτότοκος Καρλ, αντί να καρπωθεί τους τίτλους και την περιουσία, που του
παρέχει το φεουδαρχικό σύστημα, και ο ίδιος ο φεουδάρχης πατέρας του, που
του έχει αδυναμία, εγκαταλείπει την πατρική εστία. Πιστεύει ότι θα εξαλείψει
την υποκρισία, τη διαφθορά και την αδικία της κοινωνίας της εποχής του,
οργανώνοντας μια ομάδα επαναστατημένων συνομηλίκων του, εκτελώντας επώνυμους
και πλούσιους αξιωματούχους και ιερωμένους και εξευτελίζοντας θεσμούς και
εξουσίες.
Ο αδερφός του, Φραντς, εξανίσταται κατά του φεουδαρχικού συστήματος που
θέλει να μεταβιβάζονται η περιουσία και οι τίτλοι στον πρωτότοκο, και με
δόλια μέσα (ψέμα, δωροδοκία, κολακεία, υποκρισία, τρομοκρατία, βία)
προσπαθεί να επηρεάσει τον φεουδάρχη πατέρα του και άλλα πρόσωπα του
κάστρου, ώστε να πάρει αυτός τη θέση του αδερφού του, διαβάλλοντάς τον.
Η παρωδία των Ληστών του Σίλλερ. Ο σκηνοθέτης, νομίζω,
ότι διακωμωδεί τόσο τον ρομαντικό επαναστάτη, Καρλ, ενάντια στην αδικία, όσο
και τον εξουσιαστή, Φραντς, που διεκδικεί με δόλια μέσα την επικράτησή του.
Χωρίς να γίνεται μηδενιστής, μέσα από τη διακωμώδηση επιτρέπει την κριτική
θεώρηση και των δύο... γιατί ανάμεσα στους δύο πόλους έχει χαθεί το μέτρο,
πιστεύω, ότι θέλει να μας πει...
Κι αν όχι στην εξουσία και όχι στον ρομαντισμό, τότε τι;*
Η παράσταση "οι Ληστές" (το έργο γράφτηκε το 1781**), του Φρήντριχ Σίλλερ, σε
σκηνοθεσία Ακύλλα Καραζήση, στη σκηνή του Βασιλικού Θεάτρου στη Θεσσαλονίκη,
ήταν ένα αλληγορικό παραμύθι.
* Την απάντηση μας δίνει ο Μπρεχτ στη συνέχεια.
**
Στα τέλη του
18ου αιώνα
αρχίζει η 1η βιομηχανική επανάσταση με την πρώτη μηχανοποίηση της παραγωγής
αγαθών χρησιμοποιώντας ενέργεια από τον ατμό. Το φεουδαρχικό σύστημα είχε
φτάσει σε αδιέξοδο, όπως το κατέγραψε και ο Σίλλερ στους Ληστές.
Copyright 4.4.24, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα, Ψυχολόγος
"Η άνοδος του Αρτούρο Ούι", Έπος
"Με ενδιαφέρει το ανθρωπάκι και πώς φαντάζεται τον κύριο
του."
Αρτούρο Ούι
"Η βία δεν θα ήταν αναγκαία εάν οι άνθρωποι ήταν λογικοί."
Αρτούρο Ούι
Το αρχαίο ελληνικό δράμα μέσα από διαδικασίες ταύτισης με τον ήρωα επέτρεπε
την κάθαρση.
Το θέατρο του Μπρεχτ δεν χρειάζεται την ταύτιση με τον ήρωα γιατί αυτός
είναι αποτέλεσμα των καταστάσεων που ζει στην εποχή του. Εποχή του Μπρεχτ
είναι τα μέσα του 20ου αιώνα με την άνοδο του φασισμού και τον Β' παγκόσμιο
πόλεμο. Η υπόθεση Ούι όμως εκτυλίσσεται στο Σικάγιο της οικονομικής κρίσης
του 1930. Τότε που η διάθεση της παραγωγής κουνουπιδιού κινδυνεύει, και μαζί
της τα συμφέροντα της εμπορικής τάξης, έτσι ώστε το πετρέλαιο, ένα δάνειο
και η γενικότερη διαφθορά, να διαμορφώνουν τις εξελίξεις. [Τον 19ο αιώνα
γίνεται η 2η βιομηχανική επανάσταση, με τη χρήση του ηλεκτρικού ρεύματος και
του πετρελαίου. Στα τέλη του 20ου αιώνα γίνεται η 3η βιομηχανική επανάσταση με την
ηλεκτρονική τεχνολογία που εισβάλλει δυναμικά παντού.]
Χωρίς να ταυτιζόμαστε με κανέναν ήρωα στο έργο του Μπρεχτ μπορούμε να βλέπουμε καθαρά το κακό
και να μένουμε εκτεθειμένοι απέναντί του, χωρίς τη λύτρωση της κάθαρσης.
Μόνον έτσι, με αυτόν τον ωμό ρεαλισμό, μπορεί να ξεκινήσει η επανάσταση, η
μετάνοια, η αλλαγή. Αυτό κατάλαβα.
Και μετά τι;*
Η παράσταση "Η άνοδος του Αρτούρο Ούι" (το έργο γράφτηκε το 1941), του
Μπέρτολτ Μπρεχτ, σε σκηνοθεσία Άρη Μπινιάρη, στο Θέατρο ΑRK στην Αθήνα, ήταν
επική.
* Την απάντηση μας δίνει ο Μπλάνκο στη συνέχεια.
Copyright 4.4.24, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα, Ψυχολόγος
"Μια άλλη Θήβα", Τραγωδία
Τα πρόσωπα του έργου:
Ένας εικοσιενός ετών ισοβίτης, πατροκτόνος. Σκότωσε με πιρούνι τον πατέρα
του, που τον κακοποιούσε λεκτικά. Αγαπούσε τη μητέρα του, της οποίας το
ροζάριο κρατά φυλακτό, παίζοντας μπάσκετ μέσα στη φυλακή του.
Ένας νεαρός ηθοποιός που θα παίξει τον ρόλο του πατροκτόνου ισοβίτη.
Ένας θεατρικός συγγραφέας που περιγράφει την αντίληψή του για το σύγχρονο
θέατρο ετοιμάζοντας την παράσταση.
Αριστοτεχνικές συνδέσεις (συνειρμοί) ανάμεσα σε αντικείμενα, πρόσωπα, πόλεις
και εποχές.
Από την αρχαιότητα ως την εποχή μας παρακολουθούμε παράλληλες ιστορίες
φρίκης, ανθρώπινου πόνου και οικογενειακών εγκλημάτων. Αυτό που αλλάζει
είναι ότι κάποτε ο άνθρωπος ήταν έρμαιο της θεϊκής μοίρας, μετά ο άνθρωπος
έγινε έρμαιο της κοσμικής εξουσίας, κι ύστερα έγινε ο άνθρωπος-θεός. Ένας
θεός δυνατής αδυναμίας.
Σε κάθε εποχή ο άνθρωπος αναζητά τον εαυτό του, την αυτοκυριαρχία του
ανάμεσα στο καλό και το κακό. Τι συμβαίνει όμως σήμερα; Αποστασιοποίηση και
αποσπασματικότητα: οι διαστρεβλωτικοί φακοί της εποχής μας που όμως
θεωρούνται αληθινή όραση. Οδηγούν σε υπαρξιακό αδιέξοδο. Δεν βγαίνει
πουθενά. Είναι ψεύτικο και αυτοκαταστροφικό. Περιβάλλοντάς το με ευαισθησία
και τρυφερότητα, εξιδανικεύεται. Αλλά ο ...βασιλιάς είναι γυμνός...
Η παράσταση "Μια άλλη Θήβα" (το έργο γράφτηκε το 2013), του Sergio Blanco,
σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, στο θέατρο Πόρτα στην Αθήνα, ήταν
ευαίσθητη και συγκινητική. Σε δεύτερο χρόνο μάλλον μπορεί να καταλάβει κανείς τον
συναισθηματικό χειρισμό και τη διδακτική του νέου ήθους.
Εδώ δεν υπάρχει απάντηση γιατί δεν υπάρχει ερώτηση΄ μάλλον, έχουν χάσει το
νόημά τους οι λέξεις. Εδώ υπάρχει κενό,
παραγεμισμένο με ευαισθησία και ανυπεράσπιστα μεν, δικαιώματα δε.
Ανυπεράσπιστα εν έτει 2013. Ο κόσμος όμως αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς. Η
επανάσταση έγινε και ήρθε η αλλαγή. [Η 3η βιομηχανική επανάσταση έγινε στις
αρχές του 21ου αιώνα και έδωσε το πράσινο φως στην ψηφιακή τεχνολογία, στα
ρομπότ, στην τεχνητή νοημοσύνη)].Τον Φεβρουάριο του 2024 στην Ελλάδα
ψηφίστηκε το νομοσχέδιο για την ισότητα των ομόφυλων ζευγαριών. Με ποιο
"δικαίωμα" πλέον ένας πατέρας δεν θα σέβεται τον σεξουαλικό προσανατολισμό
του γιου του; Πιο σωστά*: με ποια λογική ένας γονέας Α' δεν θα σέβεται τον
σεξουαλικό προσανατολισμό του παιδιού του; Ωστόσο, αναζητώντας τη λογική και
τα δικαιώματα, νομίζω, πάντα κάπου θα σκαλώνει το θέμα, το οποίο παραμένει
ανοιχτό όσον αφορά στο ήθος των σχέσεων. Οι σχέσεις είναι θέμα πολιτισμικό.
Η διευθέτησή τους μπορεί να επιβληθεί από το νόμο; Αρχετυπικό παράδειγμα η
Αντιγόνη και ο Κρέοντας. Για να δούμε πώς θα
εξελιχθούν τα πράγματα, γιατί στην εποχή μας οι αλλαγές προηγούνται κατά
πολύ της φυσικής διαδικασίας εξέλιξης και προσαρμογής του ανθρώπου. Πάντα
έτσι γίνεται σε μία επανάσταση, αλλά σε αυτήν εδώ ξεπεράστηκε κάθε
προηγούμενο.
* Για ορολογία ευαίσθητη ως προς το φύλο, ας συμβουλευτούμε το Γλωσσάρι που
περιλαμβάνει Οδηγούς Υπέρβασης του Γλωσσικού Σεξισμού, το οποίο έχει
δημοσιευτεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση:
EIGE's Gender Equality Glossary & Thesaurus is a specialised terminology
tool focusing on the area of gender equality.
Copyright 4.4.24, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα, Ψυχολόγος
Ψηφιακή Αλυσίδα
Εκεί που είχαν φτάσει τα πράγματα
Δεν μπορούσε να λειτουργήσει η κατάσταση.
Περίμεναν την ευκαιρία κάποιοι από καιρό, άλλοι την άδραξαν τώρα
Και άλλοι ήταν αυτοί που τη δημιούργησαν
Σκοπός τους το ρευστό (πλέον πλαστικό) που κινεί τον κόσμο
Όλα περιστρέφονται γύρω από αυτό και τη δόξα
Η ναυσιπλοΐα, η αεροπλοΐα, η πυρηνική ενέργεια
Συνδεδεμένα σε μια αλυσίδα που συντηρεί και αυξάνει τα κεκτημένα
Δεν τα μοιράζεται τα διεκδικούμενα η αλυσίδα
Ανταγωνίζεται ποιος θα πάρει τα πιο πολλά
Αν σπάσει ένας κρίκος, κινδυνεύουν όλοι στην αλυσίδα
Για αυτό δεν πρέπει (δεν θέλουν) να σπάσει κανένας κρίκος
Κάποιοι δεν νοιάζονται για αυτή την αλυσίδα
Αυτοί θεωρούνται εχθροί του συστήματος
Γιατί και ο ένας μπορεί να κάνει έναν κρίκο να σπάσει
Για αυτό πρέπει (θέλουν) και ο ένας να νοιαστεί
Δεν πρέπει να κινδυνεύσει η αλυσίδα από τη διαφοροποίηση
Μόνο το διαφορετικό που νομιμοποιείται με τους όρους τους είναι αποδεκτό
Το διαφορετικό που δεν εμπίπτει στους όρους τους
Πρέπει (θέλουν) να καταστραφεί
Μα αυτό που θέλουν είναι πραγματική καταστροφή
Γιατί η ιστορία κινείται μέσα από το διαφορετικό και τις αντιθέσεις
Το γνωρίζουν αυτό - για αυτό θα το αφήσουν (το διαφορετικό που δεν τους εξυπηρετεί)
Ελεύθερο με περιοριστικούς όρους, άρα ανελεύθερο που νομίζει ότι είναι ελεύθερο.
Η επόμενη επανάσταση θα είναι ψυχολογική
Αλλά κι εδώ ψάχνουμε μία αντιψυχολογία
Που θα επιτρέψει στο πνεύμα να ελευθερωθεί
Κάποιοι -cyberpunks- την ονομάζουν θεολογία.
Copyright 20.4.24, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα, Ψυχολόγος
#psyartINT #cinematherapy_INTriperina #booktherapy_INTriperina
___________
Copyright, 2000-2024, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα. Μόνο με την έγγραφη άδεια της συγγραφέως επιτρέπεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος έργου με οποιοδήποτε τρόπο - έντυπο, ηλεκτρονικό, ηχητικό ή οπτικό - ή μορφή - τμηματικά ή περιληπτικά.
Επιστροφή στο
Ελληνικό Εργαστήριο Έρευνας Ανάπτυξης και Εφαρμογής της Ψυχολογίας
_____________________
Ιωάννα Ν. Τριπερίνα, Ψυχολόγος MSc
Έδρα CleverCareer: Γληνού Δημ. 38, 32200 Θήβα, Βοιωτία, Ελλάδα | T. +302262302619 | K. +306977702872
gmail: ioannatriperina
www.clevercareer.gr, copyright Ι.Ν.Τ, 2000-2023
_____________________
Χαιρόμαστε να συνδεθούμε μαζί σας