Δείτε τις αναρτήσεις και στο instagram ξεκινώντας από την τελευταία εδώ και προς τα κάτω οι υπόλοιπες.

 

Περιεχόμενα:

• Ιδιοσυγκρασία των Εφήβων και Στρες

• Ηθική των Εφήβων

• ψυχική διαταραχή

• συναισθηματική ασφάλεια

• φως και σκοτάδι

• ντροπή

• οι μαθητές βαριούνται

• επιμονή

• η οργή των εφήβων

• εθνικές γιορτές

• για την Ελλάδα και την ελευθερία από πηγές

• ζωή και φιλανθρωπία

• επαγγελματικός προσανατολισμός

• Βιβλία που διαβάσαμε

• Κινηματογραφικά έργα που είδαμε

 

 

Ιδιοσυγκρασία των Εφήβων και Στρες (κοινωνική πίεση)

copyright, 14/5/2023, Ιωάννα Ν.Τριπερίνα, Ψυχολόγος MSc.

 

Ηθική των Εφήβων

Η διαμόρφωση της ηθικότητας συνιστά βασικό αναπτυξιακό στόχο κατά την εφηβεία. Οι αλλαγές που παρατηρούνται σε γνωστικό επίπεδο την περίοδο αυτή (ανάδυση της τυπικής αφαιρετικής σκέψης και της μεταγνώσης) επιτρέπουν στο αναπτυσσόμενο άτομο να διατηρεί μια ιδεαλιστική και ταυτόχρονα κριτική στάση απέναντι στα κοινωνικά ζητήματα. Στις μέρες μας, στην εποχή της σφοδρής κρίσης των ηθικών αξιών που διέρχεται η ανθρωπότητα αλλά και της κρίσης των οικογενειακών αξιών, αναπόφευκτα επηρεάζεται ο αναπτυξιακός στόχος της διαμόρφωσης της ηθικότητας.

Τα τρία επίπεδα της ηθικής ανάπτυξης σύμφωνα με τους Colby & Kohlberg (1987) είναι τα ακόλουθα: προηθικό, συμβατικής ηθικής και μετασυμβατικής ηθικής.

 

Το προηθικό επίπεδο

Στάδιο 1: Εγωκεντρική αντιμετώπιση των ηθικών ζητημάτων με τη χρήση εξωτερικών ηθικών κριτηρίων, εστιασμένων στην τιμωρία και την υπακοή.

Στάδιο 2: Ηθική του αφελούς συντελεστικού ηδονισμού. 

 

Το επίπεδο της συμβατικής ηθικής 

Στάδιο 3: Ηθική του καλού παιδιού, με διατύπωση ηθικών κρίσεων στη βάση των προτύπων της οικογένειας και του ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος.

Στάδιο 4: Ηθική της έννομης τάξης. 

 

Το επίπεδο της μετασυμβατικής ηθικής

Στάδιο 5: Ηθική του κοινωνικού συμβολαίου, με τη χρήση εσωτερικευμένων ηθικών κριτηρίων.

Στάδιο 6: Ηθική των προσωπικών αρχών με επίκληση οικουμενικών ηθικών αρχών.

 

Σύμφωνα με τον Rest (1986) οι διαδικασίες που ωθούν ένα άτομο να συμπεριφερθεί κατά τρόπο ηθικό σε συγκεκριμένες κοινωνικές περιστάσεις είναι οι ακόλουθες:

1. Η ηθική ευαισθησία που είναι η ικανότητα του ατόμου να αντιλαμβάνεται και

να κατανοεί τα ηθικά προβλήματα, να δείχνει ενσυναίσθηση και να εντοπίζει τη σχέση αιτίας-αποτελέσματος μεταξύ των γεγονότων.

2. Τα ηθικά κίνητρα που αφορούν στην υπεράσπιση των ηθικών αξιών, στην ανάληψη ηθικής δράσης και στην προσωπική ευθύνη του ατόμου για το ηθικό αποτέλεσμα μιας πράξης.

3. O ηθικός χαρακτήρας που συνίσταται στην επιμονή και την αποφασιστικότητα του ατόμου για ανάληψη έργων ηθικής φύσεως και στην ικανότητά του να μην υποκύπτει σε πειρασμούς.

4. Η ηθική κρίση που ορίζεται ως η ικανότητα του ατόμου να αποφανθεί σχετικά με το ποια πράξη είναι ηθικά σωστή.

 

Ηθική και ταυτότητα

Οι έφηβοι που είτε έχουν διέλθει από μια διαδικασία διερεύνησης και ανακάλυψης του εαυτού, είτε βρίσκονται σε φάση ενεργητικής αναζήτησης της ταυτότητας, φέρονται να διατυπώνουν ηθικές κρίσεις με βάση τα πιο εξελιγμένα ηθικά σχήματα, όπως η μετασυμβατική ηθική (Berzonsky & Neimeyer, 1994). Επιπλέον, οι έφηβοι αυτοί τείνουν να υιοθετούν αντισυμβατικές ιδέες και να διατυπώνουν ώριμες ηθικές κρίσεις με βάση την καθολική αρχή της δικαιοσύνης (Berzonsky & Sullivan, 1992). Συγκριτικά, οι ηθικές κρίσεις των εφήβων με δοτή/πρόωρα σχηματισμένη ταυτότητα ή με σύγχυση ταυτότητας τείνουν να χαρακτηρίζονται από αστάθεια και ασυνέπεια μεταξύ των σταδίων ηθικής ανάπτυξης (Παυλόπουλος et al., 2013).

 

Ηθική και αυτονομία

Η αυτονομία της συμπεριφοράς αναφέρεται στην προοδευτικά αυξανόμενη τάση για ελευθερία και στην ικανότητα του εφήβου να λαμβάνει μόνος του αποφάσεις για θέματα που τον αφορούν, να θέτει στόχους και να ρυθμίζει ο ίδιος τη συμπεριφορά του (Bosma et al., 1996). Η διάσταση αυτή της αυτονομίας συνδέεται με την ηθική υπευθυνότητα, δηλαδή τη διατύπωση εξελιγμένων ηθικών κρίσεων και την ικανότητα του εφήβου να λαμβάνει ηθικές αποφάσεις που είναι πραγματικά δικές του (Noom et al., 2001). Η εξάρτηση του εφήβου από άλλα πρόσωπα (πχ. έναν γονέα), σχετίζεται με το άγχος του εφήβου για την αυτονόμησή του και τη λήψη ηθικών αποφάσεων.

 

Ηθική και κέντρο ελέγχου

Σύμφωνα με τον Rotter (1966), όταν ένα γεγονός ερμηνεύεται ως αποτέλεσμα της τύχης, της μοίρας, του ελέγχου των ισχυρών άλλων, ή ως απρόβλεπτο λόγω της πολυπλοκότητας των δυνάμεων που το περιβάλλουν, τότε πρόκειται για εξωπροσωπικό έλεγχο. Αντίθετα, αν το άτομο αντιλαμβάνεται ότι το γεγονός εξαρτάται από τη δική του συμπεριφορά, τότε ορίζεται ως ενδοπροσωπικός έλεγχος. Ο εξωπροσωπικός έλεγχος έχει θετική συσχέτιση με τις προσανατολισμένες προς το καθήκον ηθικές κρίσεις, το οποίο παραπέμπει περισσότερο στη συμμόρφωση με τις επιταγές της κοινωνικής ομάδας, παρά στη μετασυμβατική ηθική (Chiu et al., 1997).

Ο ενδοπροσωπικός έλεγχος, αντιθέτως, σχετίζεται με την μετασυμβατική ηθική (Παυλόπουλος et al., 2013).

 

Ηθική και δικαιοσύνη 

Η υπόθεση περί πίστης στον δίκαιο κόσμο αναφέρεται στην ανάγκη που έχουν τα άτομα να πιστεύουν ότι ζουν σε ένα κόσμο όπου οι άνθρωποι γενικά παίρνουν ό,τι τους αξίζει και αξίζουν ό,τι παίρνουν (Lerner, 1980). Κατά την εφηβεία οι δύο παραπάνω όψεις των πεποιθήσεων περί δικαιοσύνης εμφανίζονται και προοδευτικά εξασθενούν ως αποτέλεσμα της γνωστικής ωρίμασης του ατόμου.

Όταν, περί το τέλος της εφηβείας, η ανάγκη για ύπαρξη σταθερότητας και τάξης αμφισβητηθεί, τότε τη θέση της πίστης στο δίκαιο κόσμο παίρνουν πιο σύνθετες ηθικές κρίσεις. Άλλωστε, η πίστη στο δίκαιο κόσμο αποτελεί έναν μηχανισμό μέσω του οποίου το άτομο διαχειρίζεται την αταξία και την ασάφεια που υπάρχει στον κόσμο (Furnham, 2003). Όταν όμως ο έφηβος εξακολουθεί να διατηρεί την

προσωπική πίστη στο δίκαιο κόσμο ταυτόχρονα με την εμφάνιση των ανώτερων σταδίων ηθικής ανάπτυξης, τότε είναι πιθανό να οφείλεται στην αδυναμία του να διαχειριστεί την αδικία.

 

Το καλό-κακό παιδί

Στην περίπτωση της εφήβου Σ. παρατηρούμε την πίστη στη συμβατική ηθική του καλού παιδιού και της έννομης τάξης και την κατάρρευση αυτού του απόλυτου σχήματος όπως βιώθηκε από τη μητέρα της όταν η Σ. έπαψε να διαβάζει για τις πανελλήνιες εξετάσεις.

Η εξάρτηση της Σ. από τους υπερπροστατευτικούς γονείς της και η ταύτισή της μαζί τους, σχετίζεται με το άγχος της για την αυτονόμησή της και τη λήψη ηθικών αποφάσεων. Η δοτή ταυτότητα από τους γονείς της, από την ώρα που κλονίστηκε συναισθηματικά η μητέρα της, προκάλεσε σύγχυση ταυτότητας στην Σ. («ματαίωσα τις προσδοκίες των γονιών μου, φταίνε αυτοί, εγώ, οι κακοί άλλοι;»)

Ο εξωπροσωπικός έλεγχος που διακρίνει την Σ. την οδηγεί στη συμβατική ηθική (συμμόρφωση με τις επιταγές της κοινωνικής ομάδας), παρά στη μετασυμβατική ηθική (των εσωτερικευμένων ηθικών κριτηρίων και των οικουμενικών αρχών που θα μπορούσαν να της δώσουν ευελιξία και ελπίδα). Το γνωστικό οικοδόμημα κατέρρευσε όταν η μητέρα της λύγησε από το στρες για οικονομικούς λόγους. (Ιδού οι αυτοπεριοριστικές της πεποιθήσεις: «δεν θα περάσω στο πανεπιστήμιο vs πρέπει να περάσω σε σχολή που θα μου δίνει άμεσα χρήματα - αλλιώς δεν μπορώ να υπάρξω»).

Το ότι η έφηβη εξακολουθεί να διατηρεί την προσωπική πίστη στο δίκαιο κόσμο ταυτόχρονα με την κατάρρευση της μητέρας προκαλεί την εσωτερική της σύγκρουση που φαίνεται από την αδυναμία της να διαχειριστεί την αδικία (κι έτσι τα βάζει με τις «σκιές» των υποτιθέμενων εχθρικών φίλων, οδηγούμενη σε αντικοινωνική συμπεριφορά).

 

Η θεραπεία της Σ. έχει οικογενειακό προσανατολισμό (συστημική) και να της επιτρέψει να χτίσει την ηθική της ανάπτυξη σε πιο στέρεα θεμέλια (γνωσιακή).

 

copyright, 21/11/2022, Ιωάννα Ν.Τριπερίνα, Ψυχολόγος MSc.

 

Berzonsky, M. D., & Neimeyer, G. J. (1994). Ego identity status and identity processing orientation: The moderating role of commitment. Journal of Research in Personality, 28, 425-435.

Berzonksy, M. D., & Sullivan, C. (1992). Social-cognitive aspects of identity style: Need for cognition, experiential openness and introspection. Journal of Adolescent Research, 7, 140-155.

Bosma, H. A., Jackson, S. E., Zijling, D. H., Zani, B., Cicognani, E., Xerri, M. L., Honess, T. M., & Charman, L. (1996). Who has the final say? Decisions on adolescent behaviour within the family. Journal of Adolescence, 19, 277-291.

Chiu, C., Dweck, C. S., Yuk-yue Tong, J., & Ho-ying Fu, J. (1997). Implicit theories and conceptions of morality. Journal of Personality and Social Psychology, 73(5), 923-940.

Colby, A., & Kohlberg, L. (1987). The measurement of moral judgment: Theoretical foundations and research validations (Vol. 1). Cambridge: Cambridge University Press.

Furnham, A. (2003). Belief in a just world: Research progress over the past decade. Personality and Individual Differences, 34, 795-817.

Lerner, M. J. (1980).The belief in a just world. A fundamental delusion. New York: Plenum Press.

Noom, M. J., Dekovic, M., & Meeus, W. (2001). Conceptual analysis and measurement of adole - scent autonomy. Journal of Youth and Adole - scence, 30, 577-595.

Παυλόπουλος, Β., Γεωργαντή, Αικ., Μπεζεβέγκης, Ηλ., Γιαννίτσας, Ν. (2013). Ψυχολογικοί και κοινωνικοψυχολογικοί συσχετιστικοί παράγοντες της ηθικότητας στην εφηβεία: τυπολογική προσέγγιση. Ψυχολογία, 20 (1), 100-120.

Rest, J. (1986). Moral development – Advances in research and theory. New York, NY: Praeger.

Rotter, J. B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological Monographs, 80(1) (Whole No. 609).

 

 

 

ψυχική διαταραχή

 

Σημάδια και ενδεικτικά συμπτώματα ψυχικής διαταραχής σε παιδιά και εφήβους:
Απομονώνονται από άλλους και περνούν χρόνο μόνοι τους, με οθόνες.
Αποφεύγουν μέρη και ανθρώπους.
Γίνονται ευερέθιστοι, θυμώνουν και δύσκολα ηρεμούν.
Αλλάζουν συνήθειες στη διατροφή και στον ύπνο.
Παραπονιούνται συχνά για σωματικούς πόνους, όπως στομαχόπονος, πονοκέφαλος κλπ.
Είναι σε εγρήγορση εκδηλώνοντας νέους φόβους και φοβίες.
Είναι συχνά ανήσυχοι, αγχωμένοι ή στα άκρα, με υπερβολικές αντιδράσεις.
Εκδηλώνουν επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές.
Έχουν ακουστικές, οπτικές ή απτικές παραισθήσεις.
Δείχνουν μεγάλη περιφρόνηση σε γονείς και δασκάλους.
Δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν στα καθήκοντά τους, είναι υπερκινητικοί και ανήσυχοι.
Κάνουν χρήση αλκοόλ και/ή ουσιών.

 

 

 

συναισθηματική ασφάλεια

 

Πώς θα παρέχετε συναισθηματική ασφάλεια σε παιδιά και εφήβους:
Παρατηρήστε τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά τους.
Κάνετε ανοιχτές ερωτήσεις (τι, πώς, πότε) που επιδέχονται αναλυτική απάντηση, όχι μονολεκτική.
Χρησιμοποιήστε κατάλληλη γλώσσα σώματος, έκφραση προσώπου (οπτική επαφή) και τόνο φωνής.
Δώστε προσοχή στα σημάδια που δείχνουν πως αναζητούν την προσοχή σας και τη σύνδεση μαζί σας, και ανταποκριθείτε αναλόγως.
Εκφράστε την εκτίμησή σας για αυτό που είναι και αυτό που κάνουν.
Μάθετε να αντέχετε την αβεβαιότητα, δείχνοντας εμπιστοσύνη, όχι βάζοντας το χειρότερο στο μυαλό σας.
Όταν ακούτε από αυτά κάτι που σας πληγώνει, σας μπερδεύει ή σας βάζει σε αμφιβολίες, επαναλάβετέ τους αυτό που ακούσατε για να γνωρίζουν πώς το έχετε προσλάβει.
Ανοίξτε διάλογο ή ανταποκριθείτε και στην ελάχιστη πρόσκληση.
Εκφραστείτε αυθόρμητα κι ας δείχνετε ευάλωτοι.
Μοιραστείτε τα δικά σας συναισθήματα και τις εμπειρίες σας, ανοίγοντάς τους το δρόμο να ακολουθήσουν.
Συγκρουστείτε μαζί τους, έτσι θα ξεπεράσετε τα εμπόδια.
Μετά τη σύγκρουση, διορθώστε ό,τι χρειάζεται και επανασυνδεθείτε.
Μείνετε σταθεροί και συνεπείς στις δεσμεύσεις σας.

 

Στις σχέσεις που υπάρχει συναισθηματική ασφάλεια παρατηρούμε την αυθόρμητη έκφραση χωρίς το φόβο της κριτικής. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος τέλειος, μπορεί να κάνει λάθη, τα οποία συζητούνται και συγχωρούνται. Οι συγκρούσεις δεν είναι απειλητικές, αλλά μια ευκαιρία για αλλαγές και διορθώσεις. Τα δύσκολα θέματα δεν αποφεύγονται στην επικοινωνία γιατί υπάρχει η εμπιστοσύνη να συζητηθούν, ακόμα κι αν υπάρχουν διαφωνίες.
 

 

φως και σκοτάδι

copyright, 13/10/2022, Ιωάννα Ν.Τριπερίνα, Ψυχολόγος MSc.

 

 

 

πόλη ή χωριό; αστικό ή αγροτικό περιβάλλον;

Η "πολιτισμική στροφή" ορίζεται ως το αποτέλεσμα των αναγνώσεων και των εμπειριών μέσω των οποίων οι άνθρωποι κατανοούν την ταυτότητά τους την οποία συνεχώς αμφισβητούν και αναδιαμορφώνουν, επαναπροσδιορίζοντας τη σχέση φύσης-κοινωνίας. Ο αστικός πολιτισμός και ο αγροτικός πολιτισμός δεν είναι πλέον στην αντίληψη των ανθρώπων διχοτομικές κατηγορίες, αλλά ένα συνεχές που προσδιορίζεται από διάφορους παράγοντες, οι οποίοι συνιστούν έναν τρόπο ζωής συνδυάζοντας αγροτικά και αστικά στοιχεία.

 

copyrighted, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα, 22/2/22

 

 

 

 

Βιβλία που διαβάσαμε

 

Με κλικ στη φωτο μπορείς να κάνεις μια αρχή για να επισκεφτείς στο instagram το hastag #booktherapy_intriperina

 

 

 

 

Κινηματογραφικά έργα που είδαμε

 

Με κλικ στη φωτο μπορείς να κάνεις μια αρχή για να επισκεφτείς στο instagram το hastag #cinematherapy_intriperina

 

 

 

 

 

Ψυχολόγος

Η Ιωάννα Ν. Τριπερίνα είναι ψυχολόγος στο CleverCareer (παροχή ολοκληρωμένων ψυχολογικών υπηρεσιών).

Η πρακτική της άσκηση στο Κέντρο Παιδοψυχικής Υγιεινής Αθήνας και στην Παιδόπολη Αλίμου Άγιος Ανδρέας, για την απόκτηση του πτυχίου Ψυχολογίας από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, αποτέλεσε τη βάση της εμπειρίας στην  εργασία με παιδιά, ενώ την ίδια περίοδο η πτυχιακή της εργασία με θέμα "Κοινωνικές Δεξιότητες και Προβλήματα Συμπεριφοράς Παιδιών σε χώρους παιδικής προστασίας" αξιολογήθηκε με Άριστα.

Στα πλαίσια της 20ετούς+ εμπειρίας της έχει εργαστεί εις βάθος με την ψυχολογία των παιδιών και των εφήβων, με τη συμβουλευτική οικογένειας και τις σχολές γονέων. Έχει γράψει το βιβλίο "Διαχείριση Καριέρας και Απόδοσης" και έχει πολύ μεγάλη εμπειρία στη συμβουλευτική σταδιοδρομίας και στον επαγγελματικό προσανατολισμό.